|
Πόσο απέχουν άραγε τα όνειρα από την πραγματικότητα; Ή αλλιώς πόσο τους
επιτρέπουμε εμείς να απέχουν; Ο ήρωας της ταινίας του Γούντι Άλεν «Μεσάνυχτα
στο Παρίσι» σίγουρα αναμετράται με αυτό το ερώτημα. Η ιστορία αφορά έναν
πετυχημένο χολιγουντιανό σεναριογράφο και τη συμβατική ζωή του, που
διαταρράσεται από την απόδρασή του σε έναν φανταστικό κόσμο. Μια ζωή που,
φαινομενικά, είναι πλήρης από την οποία ωστόσο απουσιάζει κάτι θεμελιώδες: ο
χώρος και ο χρόνος να ονειρευτεί.
|
|
|
|
Η σημασία του να μπορούμε να συζητάμε και να
ονειρευόμαστε
Πώς μπορούμε να περιγράψουμε την έννοια του
πανεπιστημίου; Είναι οι τοίχοι, το επιστημονικό αντικείμενο, τα μαθήματα; Αν
προσθέταμε στα παραπάνω τους καθηγητές, τους φοιτητές και τους εργαζόμενους,
θα είχαμε φαινομενικά μία πλήρη περιγραφή. Ωστόσο από αυτήν, όπως και από τη
ζωή του ήρωα της ταινίας που αναφέραμε, απουσιάζει το ίδιο θεμελιώδες πράγμα.
Απουσιάζει ο αναγκαίος χρόνος και χώρος να συζητάμε, να αμφισβητούμε, να
ονειρευόμαστε. Απουσιάζει η διάσταση του πανεπιστημίου ως κοινωνικού χώρου.
Γιατί το πανεπιστήμιο είναι πάνω και πέρα απ’ όλα το μέρος που περνάμε την
περισσότερη ώρα της μέρας μας και ο βασικός χώρος κοινωνικοποίησής μας και
αμφισβήτησης της πραγματικότητας.
Πως οικοδομείται όμως αυτή η κοινωνικοποίηση,
ή αλλιώς που βασίζονται οι σχέσεις μεταξύ μας; Αν αυτή η οικοδόμηση δεν
αρχίζει και τελειώνει στην ανταλλαγή σημειώσεων, τότε πρέπει να μιλήσουμε για
την αναγκαιότητα να οργανώνουμε την καθημερινότητά μας στο πλαίσιο του
πανεπιστημίου. Πρέπει να βρούμε ξανά τον τρόπο να συζητάμε συλλογικά και
δημοκρατικά, να δημιουργούμε αντιστάσεις και να πετυχαίνουμε νίκες με
κριτήριο τις ανάγκες μας.
Ένα πανεπιστήμιο για όλους και για όλα- ένα
πανεπιστήμιο για τις ανάγκες μας
Ας γυρίσουμε όμως στον ήρωά μας. Κάθε βράδυ, κάνοντας βόλτες στους δρόμους του Παρισιού, ο σεναριογράφος έμπαινε σε ένα αμάξι που τον πήγαινε σε έναν ιδεατό για αυτόν κόσμο. Ας φανταστούμε αντίστοιχα ένα πανεπιστήμιο στο οποίο αυτός ο ζητούμενος χώροχρόνος θα ήταν παρών, ένα πανεπιστήμιο για τις ανάγκες μας. Σ΄ αυτό το πανεπιστήμιο μια ομάδα φοιτητών που καταλαμβάνει ένα χώρο και τον μετατρέπει σε αυτοδιαχειριζόμενο κυλικείο δε θα ήταν μία «παραβατική» πράξη αλλά μία καθημερινή πρακτική. Σ΄ αυτό το πανεπιστήμιο οι συλλογικές διαδικασίες θα ήταν αμεσοδημοκρατικές και συμμετοχικές, όχι στο όνομα των πολλών, αλλά μέσα από την ενεργό εμπλοκή τους. Σ΄ αυτό το πανεπιστήμιο η αμφισβήτηση κάθε αυθεντίας και κάθε σχέσης διευθυντή-διευθυνόμενου θα ήταν αυτονόητη, ως αναγκαία συνθήκη για την επιστημονική εμβάθυνση και το κοινωνικό πρόσημο της γνώσης. Σε ενά τέτοιο πανεπιστήμιο λοιπόν, η δημοκρατία δεν θα ανάγεται σε στόχο αλλά θα χρησιμοποιείται ως μέσο για όσα θέλουμε να πετύχουμε. Θα είναι η δημοκρατία και οι αντιστάσεις «των απο κάτω»’ που θα αντιμάχονται τον αυταρχισμό και την ομαλότητα της μιζέριας.
Αναπαριστώντας στο σήμερα τις εικόνες του αύριο
Ο πρωταγωνιστής της ταινίας μας, κάθε βράδυ
αναμετριόταν με τον ιδεατό του κόσμο αλλά διαρκώς επέστρεφε στην
πραγματικότητά του. Εμείς ας τολμήσουμε να κάνουμε το αντικατοπτρικά
αντίθετο. Αφού γνωρίσαμε, ζήσαμε κάποιες πτυχές του πανεπιστημίου των αναγκών
μας, αρνούμαστε να γυρίσουμε στην προηγούμενη πραγματικότητα. Μέσα από
εγχειρήματα αυτοδιαχείρισης και αλληλεγγύης είδαμε ότι μπορέσαμε να
επαναπροσδιορίσουμε τις σχέσεις μεταξύ μας, πέρα από τη λογική της ιεραρχίας,
της εμπορευματοποίησης και του ανταγωνισμού. Από τις κοινές συνελεύσεις
φοιτητών- καθηγητών-εργαζομένων είδαμε ότι μπορούμε να αντιστεκόμαστε
ενωμένοι στην κοινή επίθεση που δεχόμαστε, προσπαθώντας να διαρήξουμε τις
σχέσεις διοικητή-διοικούμενου. Μέσα από τις κοινωνικές διεργασίες και τα
κινηματα, μέσα από τις πλατείες και τις απεργίες, είδαμε ότι οι άνθρωποι
μπορούν να ζούν διαφορετικά, αρκεί να προτάσσουν τη συλλογικότητα απέναντι
στην ατομική επιβίωση.
Αφού λοιπόν αρνούμαστε να γυρίσουμε πίσω, το μόνο
που μας μένει είναι να σχεδιάσουμε το μέλλον. Να σχεδιάσουμε μια
καθημερινότητα που δεν θα μας θλίβει ψάχνοντας διαρκώς για μια χαραμάδα από
την οποία θα ξεφεύγουμε από τα προβλήματα μας. Να μιλήσουμε για ένα
διαφορετικό πολιτιστικό και αξιακό υπόδειγμα απέναντι στο υπόδειγμα της
υποκουλτούρας και του βολέματος, που τόσο απλόχερα μας χαρίζουν η ΔΑΠ
και η ΠΑΣΠ. Να μην ανεχτούμε άλλοι να δίνουν τις απαντήσεις για τα προβλήματα
που αφορούν τη καθημερινότητα και τη ζωή μας. Να ψάξουμε, να αμφισβητήσουμε,
να ζήσουμε διαφορετικά. Μόνο τότε, ίσως, ο ήρωας της ταινίας σταματήσει να
έχει τόσες ομοιότητες με πολλούς και πολλές από εμάς.
|
