Ο Γκράμσι την 1η Ιανουαρίου 1916 έγραφε στην
τορινέζικη έκδοση της εφημερίδας Avanti! «Κάθε πρωί, καθώς ξυπνώ άλλη μια φορά
κάτω από το πέπλο του ουρανού, νιώθω πως για μένα είναι πρωτοχρονιά. Γι΄ αυτό
μισώ τις πρωτοχρονιές με καθορισμένη ημερομηνία, που μετατρέπουν τη ζωή και το
ανθρώπινο πνεύμα σε μια εμπορική επιχείρηση, με τον ωραίο τους απολογισμό, με
τον ισολογισμό τους και την πρόβλεψη για το νέο διαχειριστικό έτος. Ακυρώνουν
την αίσθηση της συνέχειας της ζωής και του πνεύματος. Καταλήγει κανείς να
πιστεύει πραγματικά ότι μεταξύ των ετών υπάρχει συνέχεια, κι ότι ξεκινά μια νέα
ιστορία, και βάζει κανείς στόχους, και μετανιώνει για τις αστοχίες κτλ κτλ.
Αυτό είναι ένα γενικότερο σφάλμα των ημερομηνιών».
Βέβαια ακόμα και χωρίς την παρέμβαση του Γκράμσι ο
καθένας και η καθεμία μπορεί να κατανοήσει το επίπλαστο εορταστικό κλίμα των
ημερών μας. Αρκούν το success story της κυβέρνησης, μια αφήγηση απόσταγμα
του τεχνοκρατισμού σύμφωνα με τον οποίο κάποιοι θετικοί δείκτες και αριθμοί
αρκούν για να καλύψουν τα φαινόμενα εξαθλίωσης της κοινωνίας από την πολιτική
των κυρίαρχων, αλλά και η εικόνα των γειτονιών της Αθήνας υπό τα
λαμπιόνια και τα βεγγαλικά του Καμίνη από τη μία και τους χιλιάδες
αστέγους και ανέργους από την άλλη σε έναν δημόσιο χώρο που συνεχώς
περιορίζεται μετά τα πογκρόμ εναντίον μεταναστών, την επίθεση σε ελεύθερους
κοινωνικούς χώρους και καταλήψεις στέγης αλλά και τον συνολικό εκφασισμό της
κοινωνίας που προωθείται απ την κυβέρνηση και κεφαλαιοποιείται σε ένα βαθμό από
τη ναζιστική δράση της Χ.Α. Και σίγουρα όλο αυτό το σκηνικό δε μπορούν
να το αντιστρέψουν ούτε τα πλεκτά πουλόβερ στους κορμούς των δέντρων απ τους
ατενίστας ούτε «η λευκή νύχτα» των αφεντικών που κράτησε τους/-ις εργαζόμενους/-ες
στα καταστήματα ως τις 11:00 το βράδυ της 28ης του Δεκέμβρη, σα
μια πρόβα εργασιακής καταπίεσης στη μεγάλη φιέστα των μνημονίων. Άλλωστε «δε
μας λείπουν οι ώρες για να ψωνίσουμε, αλλά οι ώρες και τα λεφτά για να
ζήσουμε».
Αν κάτι μπορεί να αντιστρέψει αυτήν την κατάσταση με
θετικούς όρους για τους υποτελείς είναι η ίδια τους η κίνηση προς ένα
διαφορετικό τρόπο οργάνωσης των ζώων μας και της κοινωνίας και οι ίδιοι μας οι
αγώνες ενταγμένοι σε ένα συλλογικό και διεκδικητικό πλαίσιο. Αν λοιπόν θα πρέπει να αξιολογήσουμε κάτι ως θετικό στον
απολογισμό που μας επιβάλλει η πρωτοχρονιά, αυτό είναι οι μαζικές
κοινωνικές διεκδικήσεις για δημοκρατία και αξιοπρέπεια ενάντια στα
σχέδια του νεοφιλελευθερισμού. Ο ανυποχώρητος αγώνας των κατοίκων
στις Σκουριές για γη και ελευθερία, η αυτοδιαχειριζόμενη απ’
τους εργαζομένούς της ΕΡΤ, οι απεργιακοί αγώνες για την προάσπιση
της δημόσιας σφαίρας και των κοινωνικών παροχών για όλους και
όλες από τα συμφέροντα του κεφαλαίου, το σύνολο των δικτύων αλληλεγγύης και των
αυτοδιαχειριστικών εγχειρημάτων και συνεταιρισμών ως προβολές του
κόσμου που οραματιζόμαστε και για τον οποίο αγωνιζόμαστε στο σήμερα. Ακόμα
περισσότερο τις μεγάλες αντιφασιστικές κινητοποιήσεις γεμάτες
οργή για τη δολοφονία του αντιφασίστα Π.Φύσσα οι οποίες και γέννησαν τον
Αντιφασιστικό Συντονισμό, που μας γεμίζει ελπίδες για τη συνέχιση και
τη διάχυση του αντιφασιστικού αγώνα με δημοκρατικό μοντέλο λειτουργίας
και δράσης.
Μέρος όλων αυτών των αγώνων αποτελεί και η
μεγαλειώδης απεργία των εργαζομένων στο ΕΚΠΑ και στο ΕΜΠ, οι
οποίοι αν και παραμένουν απολυμένοι, μέσα από τον ανυποχώρητο αγώνα τους με τη
μέγιστη δυνατή σύνδεση με την κοινωνία, κατάφεραν να στριμώξουν τόσο την
κυβέρνηση ώστε να μην καταφέρει να σπάσει την απεργία με κάποια κατασταλτική παρέμβαση,
να μπει σε διάλογο με τους απεργούς (πράγμα πρωτοφανές στα χρόνια του
μνημονίου) και να παραχωρήσει δεσμεύσεις ο Αρβανιτόπουλος αλλά και να πάει πίσω
το συνολικό της σχέδιο απολύσεων. Βέβαια ο αγώνας των εργαζομένων
συνεχίζεται εωσότου παρθούν πίσω οι απολύσεις προκειμένου να μπορέσει και το
πανεπιστήμιο να λειτουργήσει στην ολότητά του σύμφωνα με τις ανάγκες των
ανθρώπων του. Γι αυτό και απ’ την μεριά μας θεωρούμε πως αυτός ο
αγώνας θα πρέπει να στηριχτεί με κάθε μέσο μέχρι το τέλος του απ’
το σύνολο της πανεπιστημιακής κοινότητας και ειδικότερα από τους φοιτητές και
τις φοιτήτριες καθώς συνδέεται πολύ άμεσα με τα δικά μας συμφέροντα και
την ίδια μας την καθημερινότητα στις σχολές. Επόμενο μέλημά μας,
λοιπόν θα πρέπει να είναι η συσπείρωση των φοιτητών και των φοιτητριών
και η ενίσχυση του πόλου αντίστασης που έχει δημιουργηθεί μέσα στις σχολές ήδη
από την πλευρά των απεργών και μαζί με τα αγωνιστικά κομμάτια των
καθηγητών, μιας και ετοιμάζονται και οι απολύσεις για τα μέλη ΔΕΠ.
Στη δική μας αντίληψη το Πανεπιστήμιο αποτελεί κάτι
πολύ περισσότερα από ένα χώρο μάθησης. Σήμερα, ίσως περισσότερο από ποτέ έχει
σημασία να σκεφτούμε ένα Πανεπιστήμιο χώρο αμφισβήτησης, στο οποίο η
έρευνα και η διδασκαλία δεν θα αναπαράγουν αλλά θα αμφισβητούν τα κυρίαρχα
πρότυπα, θα ανοίγουν και δεν θα κλείνουν τον διάλογο, θα προωθούν την
ελεύθερη σκέψη και τη δημιουργικότητα. Η γνώση που παράγεται από την
πανεπιστημιακή κοινότητα αποτελεί λοιπόν για εμάς κοινωνικό αγαθό, σε
ένα Πανεπιστήμιο που διακηρυκτικά και ουσιαστικά θα υπηρετεί το κοινωνικό
σύνολο. Δικαιώματα όπως η στέγαση σε πανεπιστημιακές εστίες, οι μειωμένες τιμές
στις μεταφορές κλπ δεν αποτελούν κανενός είδους χάρη προς τους φοιτητές, αλλά
στοιχειώδεις παροχές πουεξασφαλίζουν σε όλους και όλες το δικαίωμα πρόσβασης
στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με ίσους όρους και το δικαίωμα σε αξιοπρεπείς
και ποιοτικές σπουδές. Και βέβαια, οι διεκδικήσεις μας αναφορικά
με την τριτοβάθμια εκπαίδευση συνδέονται και με τη διεκδίκηση ενός
μεταπανεπιστημιακόύ εργασιακού μέλλοντος που θα έχει στο επίκεντρο τις ανάγκες
των εργαζομένων και της νεολαίας και όχι τις ανάγκες της αγοράς και των κερδών
της. Απαραίτητα σε αυτή την κατεύθυνση θα είναι και η συγκρότηση δικτύων
νέων επιστημόνων με δημοκρατικό μοντέλο οργάνωσης και λειτουργίας.
Χρειαζόμαστε λοιπόν ένα πανεπιστήμιο που θα αντιλαμβάνεται
ως ελεύθερος κοινωνικός χώρος και θέλουμε να φανταστούμε την πανεπιστημιακή
κοινότητα, τους φοιτητές, τους καθηγητές, τους εργαζόμενους όχι σαν
“συνεργάτες”, αλλά σαν μια κοινότητα που συζητάει για το ίδιο το
Πανεπιστήμιο αλλά και την κοινωνία, αποφασίζει με δημοκρατικές διαδικασίες και
κοιτάει προς έξω για να σταθεί δίπλα σε όποιους το έχουν ανάγκη. Τους
ανέργους, τους επισφαλώς εργαζομένους, όσους πλήττονται από την κρίση και σε
βάρος των οποίων γίνεται προσπάθεια υπέρβασής της. Αυτή ίσως είναι και αρχή για
να οραματιστούμε όχι μόνο ένα διαφορετικό Πανεπιστήμιο αλλά και μια διαφορετική
κοινωνία και να προσπαθήσουμε να τα κάνουμε πραγματικότητα. Με δύο
λόγια αν ο αγώνας που καλείται σήμερα να δώσει ο κόσμος του πανεπιστημίου αλλά
και συνολικά κάθε αγώνας θέλει να είναι νικηφόρος χρειάζεται μια συνολική
αφήγηση που θα αξιοποιεί τις πολλαπλές μας ταυτότητες και δεξιότητες
προκειμένου να καλύπτει τις ανάγκες της κοινωνικής πλειοψηφίας μέσα από μια δημοκρατική
οργάνωση, στα πρότυπα της κοινωνίας που επιθυμούμε. Και τότε θα έχουμε
μια νέα καθημερινότητα χωρίς πρωτοχρονιάτικους απολογισμούς!
«Γι’ αυτό, μισώ την πρωτοχρονιά. Θέλω κάθε
πρωινό νά΄ ναι για μένα και μια πρωτοχρονιά. Κάθε μέρα θέλω να κάνω κι έναν
προσωπικό απολογισμό, και να ανανεώνομαι κάθε μέρα. Καμιά μέρα καθορισμένη εκ
των προτέρων για ανάπαυση. Τις παύσεις μου εγώ τις επιλέγω, όταν αισθάνομαι
μεθυσμένος από έντονη ζωή και θέλω να κάνω μια βουτιά στη ζωτικότητα για να
αντλήσω από κει καινούρια δύναμη. Καμιά πνευματική αγκίστρωση. Κάθε ώρα της
ζωής μου θα ‘ θελα να είναι νέα, παρότι συνδεδεμένη με τις περασμένες».